|
Paşinyan yenə imtina etdi... - Bakı və İrəvan arasında sülh danışıqları dalana dirənib
“Ermənistan təhlükəli oyunlara qoşulub“ - Prezidentdən sərt xəbərdarlıq
Beynəlxalq Bankın 1,3 milyonluq tenderini olmayan şirkət necə udub? – Təfərrüat
Türkiyənin HERİKKS HHM sistemləri Azərbaycanda - Kəlbəcərdə quraşdırılıb
Hərbi güc təhlükəsizliyin əsas qarantıdır - Prezidentin mesajlarının pərdəarxası
Üçtərəfli Bəyannamənin ilk səkkiz bəndini kim pozub? - VİDEO
Şirkət rəhbəri 20 məmurla əlbir olub pulları mənimsədi - Korrupsiyaya bulaşmış rəsmilər kimlərdir? + ADLAR
Deputatın istirahət mərkəzi əl dəyişir... - Təhvil-təslim işlərinə hazırlıq gedir
Azərbaycan Ermənistanın silahlanmasına necə reaksiya verməlidir? - ARAŞDIRMA
Qlobal qarşıdurma kəskinləşir - Azərbaycan nə etməlidir?
ABŞ ordusunun əsgərləri Zəngəzura yerləşir - Nə baş verir? + VİDEO
Müdafiə Nazirliyi Ermənistana xəbərdarlıq etdi - “Bu, növbəti müharibəyə hazırlıqdır...“
Ankara uyğurlara diqqəti artırıb – Çin türk kəndlərinin adlarını dəyişdirir
“Üçüncü dünya müharibəsi riski artıb“ – “Qara dəniz üzərində ABŞ və Rusiya toqquşa bilər...”
Qaşqay türklərinə qarşı davam edən diskriminasiya - İranın pozulan Əsas Qanunu
Tarix 25.11.24, 17:44 |
|
Son günlər İranın Fars əyalətinin Şiraz şəhərində Qaşqay türkləri (köçəri azərbaycanlılar) etiraz aksiyası keçirib. Onlar Tehran hakimiyyətinin milli-etnik geyimlərinə qadağa qoymasına etiraz ediblər. Aksiya iştirakçıları “Qaşqayingin libası, Qaşqayingin olası!” şüarı səsləndiriblər.
Onlar köçəri azərbaycanlılardır. Uzun illərdir Tehran hakimiyyəti onları ayrıca etnik qrup kimi təqdim etməyə çalışır. İran konstitusiyasına əsasən, milli-etnik geyimlərdən istifadəyə icazə verilir. Habelə milli adət-ənənələr də mövcud qaydalara qarşı deyilsə, onların da tətbiqi sərbəstdir.
Məsələn, ilaxır çərşənbə, Novruz Bayramı, Yelda gecəsi kimi milli etnik bayramların qeyd edilməsi Tehran hakimiyyətinin məcburi qaydalarına zidd sayılmır. Düzdür, İranın bəzi din xadimləri ilaxır çərşənbəyə qarşı təbliğat aparırlar, ancaq hələ ki ona qarşı güc tətbiq edilmir.
Türklər, o cümlədən azərbaycanlı xanımların geyimi heç vaxt açıq-saçıq, vulqar olmayıb. Başqa sözlə, o islamdan qabaq və ondan sonra öz milli geyimi ilə hicaba daim əməl edib.
İranda 45 ildir mövcud hakimiyyət qadınlara xüsusi hicab geyimləri tətbiq etməklə yeni ənənə formalaşdırmağa çalışıb.
Panfarsçı düşüncə sistemi yüz ildən artıqdır Azərbaycan türklərinin bir qolu sayılan qaşqayları başqa etnik qrup kimi təqdim edərək onları assimilyasiya etməyə çalışır.
Onların min illəri əhatə edən köçəri adət-ənənəsi, geyimləri uzun illərdir farsların və İranın rəmzi sayılır.
Bu günlərdə isə Qaşqay azərbaycanlılarının milli geyimləri və mədəni dəyərləri lor etnik qrupunun adına rəsmiləşdirilir. Qaşqay ictimai fəallar buna etiraz etməyə çağırış edib.
Tehran hakimiyyətinin bu addımı Azərbaycanın bu toplumunun mədəni kimliyinə açıq-aşkar təhqir, assimilyasiya və ayrı-seçkilik sayılır. Lor etnik qrupu fars kökənli sayılır. İran qaşqayların bütün adət-ənənələri və geyimlərin bu qrupun adına çıxmaqla farslaşdırma aparır.
Bu Azərbaycan türkləri İranın cənub və mərkəzi bölgələrində yaşayır. Saylarının 3 milyon civarında olduğu bildirilir. Yaşadıqları indiki İranın Kohgiluyə və Böyirəhməd, İsfahan, Fars və Buşəhr əyalətlərindəki torpaqlar Qaşqay yurdu olaraq tanınır.
Hələ ötən il Tehran hakimiyyəti milli geyimə görə gənc Qaşqay müəllim İlham Təvəkülniyaya məhdudiyyətlər tətbiq etmişdi. O, bu barədə sosial şəbəkədəki səhifəsində belə bildirmişdi: “Gözətçilər mənə bu geyimlə bağa girməyin qadağan olduğunu dedilər. Səbəbini soruşduqda geyimin uyğun olmadığını bildirdilər. Onlardan soruşdum ki, qadağa türk milli geyimində olduğuma görədir? "Hə" cavabını verdilər”.
Ötən il iyunun əvvəlində Şirazın “Narıncistan” parkına Qaşqay milli geyimində gedən gənc qızın keşikçilər tərəfindən saxlanılaraq ərazidən uzaqlaşdırıldığına dair xəbərlər yayılmışdı. Hakimiyyət təmsilçilərin bu özbaşınalığı Güney Azərbaycan türklərinin etirazlarına səbəb olmuşdu.
Azərbaycanın başqa tayfaları kimi qaşqaylar da keçmiş, indiki İran adına müharibələrdə, mübarizələrdə daim ön cərgələrdə olublar.
Tehranın panfarsçı ideoloqları Qaşqay türklərini assimilyasiya etmək məqsədi ilə lorları, kürdləri, ərəbləri, farsları və qaraçıları da onların sırasına qataraq, ayrıca etnos kimi təqdim etməyə səy göstəriblər. Onlar hesab edir ki, saydığımız etnik qrupların nümayəndələri İranın köçərilərini, “qaşqayları” formalaşdırır. Halbuki başqaları qaşqayların yardımı ilə özlərini qoruyublar. Çünki bu türk tayfası döyüşkənliyi və mübarizliyi ilə seçilib.
Rza şah Pəhləvi 1920-30-cu illərdə “vahid millət, vahid dövlət” ideologiyasını həyata keçirərkən türklərə, o cümlədən qaşqaylara qarşı qəddar siyasət həyata keçirmişdi. Rza şah qaşqayları köçməməyə məcbur edirmiş. Məhəmmədrza şah Pəhləvi də atasının bu siyasətini davam etdirib. Qaşqaylar 1950-ci illərdə İranın Baş naziri Məhəmmədəli Müsəddiqi müdafiə ediblər.
1962-1972-ci illərdə Məhəmmədrza şahın islahatı qaşqayların torpaqlarının əllərindən alınmasına səbəb olmuşdu. Onların köçünə hərbçilər nəzarət etməyə başlayıb.
Qaşqay xanları 1979-cu ilin fevral inqilabını və ayətullah Ruhulla Xomeyninin liderliyini müdafiə ediblər.
İndiki hakimiyyət türk olduqları üçün qaşqayları sıxışdırmağa, onların adət-ənənələrinə, geyimlərinə qarşı çıxır.
Yeri gəlmişkən, Təbrizdə yaşayan mədəni fəal və Azərbaycan milli rəqslərinin müəllimi Peyman İbrahimi Dinvər yerli məhkəməyə çağırılıb. Məhkəmənin çağırış məktubunda o, Azərbaycan rəqsini öyrətməklə “ictimai əxlaqa və cəmiyyətin tərbiyə qaydalarına zidd” hərəkət etməkdə günahlandırılıb.
Çağırış məktubunda onun beş gün ərzində məhkəməyə müraciət etməsi tələb olunub və əks halda məhkəməyə məcburi şəkildə gətiriləcəyi ilə bağlı xəbərdarlıq edilib.
Peyman İbrahimi ötən ilin avqustun 26-da həbs edilmişdi. O, həbsdə olduğu müddətdə ağır işgəncələrə məruz qalıb. Girov qarşılığında məhkəməyə qədər müvəqqəti olaraq sərbəst buraxılıb.
Hər iki hadisə Tehran hakimiyyətinin milli-mədəni hüquqların qorunmasına əməl etməməsinin göstəricisi sayılır. Ölkə konstitusiyasının 19 və 20-ci maddələrində ölkədəki bütün etnik qrupların bərabərhüquqlu olduğu vurğulanıb.
Tehran hakimiyyəti Qaşqay türklərinə məxsus mədəni irsi müsadirə edib, onu başqa etnik qrupun adına çıxmaqla bu müddəanı pozub. Bu, həm də etnik ayrı-seçkilik sayılır. Məsələn, vaxtı ilə Azərbaycana məxsus olan tarixi, milli mədəniyyət abidələri ermənilərin adına çıxılıb. Bu proses hələ də davam edir. Tehran hakimiyyəti Qaşqay türklərinə qarşı bu addımı atmaq, rəqs müəllimini həbslə təhdid etməklə türklərə, azərbaycanlılara qarşı diskriminasiya aparır. Halbuki Azərbaycan türklərinin də vergiləri hesabına formalaşan dövlət büdcəsi ilə İslam Respublikası İrəvanda Hafiz adına fars dili və ədəbiyyatının tədrisi kursunu açır. Ermənistan məktəblərində bu dil və ədəbiyyat İranın dövlət büdcəsi hesabına öyrədilir. Bundan başqa İslam Respublikasında ermənilərin milli etnik mədəniyyətlərini inkişaf etdirmək məqsədi ilə hər cür şərait yaradılıb.
Göründüyü kimi, ali rəhbəri və prezidenti türk sayılan İranda Azərbaycan türkcəsində məktəbin olmaması, eləcə də, qaşqayların mədəni irsinin başqasının adına çıxılması kimi bir assimilyasiya siyasəti də yürüdülür.
Sədrəddin İsmayılov
Xəbərin oxunma sayı : 847
Dünya
Xəbərlər
-
“İstirahət edə bilmərəm“ - Ancelina Coli
-
Sabiq komanda yoldaşı Messinin baş məşqçisi oldu - 2 illki müqavilə bağladı
-
PA-nın dekabr ayına olan vətəndaş qəbulu açıqlandı - CƏDVƏL
-
Ticarət obyektləri bağlandı - 200-dən çox insan İŞSİZ QALDI
-
Sabah Bakının bu ərazisində qaz olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
Qanunsuz yolla dərman vasitələrini Azərbaycana keçirmək istədilər - FOTO
-
Rufonun əmri ilə azərbaycanlı avtoritet vəhşicəsinə döyüldü - Vəziyyəti ağırdı
-
Sabahın havası bu insanlar üçün əlverişli olmayacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
“Grand Motors“ məhkəmə qarşısında - Külli miqdarda cərimə oluna bilər
-
Bu cihazlarda “Whatsapp“ işləməyəcək - SİYAHI
-
Dövlət əleyhinə kampaniya aparan “Çaqqal” ləqəbli şəxs kimdir?
-
Qar yağacaq, çaylarda sululuq artacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
Xaricdən alınan diş fırçası ölkədə 6 dəfə baha satılır - Rəqəmlər
-
Deputat kəndçilərə xəstə heyvan verildiyini dedi - Nazir etiraz etdi
-
Azərbaycan - İran birgə təlimlərinin pərdəarxası – “Bakının iki hədəfi var...”
-
“Temu” vətəndaşları belə aldadır - Ekspert dövlət agentliyinə irad bildirdi
-
“4400 məktəbdən 1500-nün bağlanması planlaşdırılır” - Deputatdan açıqlama
-
Metrodan istifadə edənlərin nəzərinə! - Qrafik dəyişir
-
Azərbaycan və Türkiyə dəniz xüsusi təyinatlıları birgə təlimdə - FOTO
-
“Bələdiyyə seçkilərində namizədlərin sayının çox olması...“ - Məzahir Pənahov
-
“Nar” abunəçiləri üçün “İnternet Kredit” xidmətini təqdim edir
-
“Ayıbdır, bu nə müavinətdir verilir?“ - Deputatdan veteran təqaüdlərinə etiraz
-
Bəzi seçki dairələrinin hüdudlarına dəyişiklik edildi - Siyahı
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Azərbaycan və İranın birgə hərbi təlimi başa çatıb - FOTOLAR
-
Sabah güclü külək əsəcək - Xəbərdarlıq
-
Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinin yeni hakimləri - FOTO
-
Milli Məclis gələn ilin dövlət büdcəsini qəbul edib - Gəlir və xərclər təsdiqlənib
-
“NATO Xəzər dənizinə çıxış əldə etməyə çalışır“ - FTX direktoru
-
Qadın ərindən gizlin qonşu ilə intim əlaqədə oldu: “Necə kişisən ki...“ - Şok təfərrüat
-
“Politico“ nəşri dezinformasiya yaymaqda davam edir“ - Hikmət Hacıyev
-
18 yaşlı qız evdən qaçdı, Bakıda qanlı cinayət törətdi
-
“Bundan sonra da hər zaman can Azərbaycanın yanında olacağıq“ - Yaşar Gülər
-
Xaricdən 68 qəpiyə alınan “qreçka”nı marketlər neçəyə satır? - Siyahı
-
Etibarnamə ilə avtomobil idarə edənlərin NƏZƏRİNƏ
-
Yüksək Texnologiyalar Parkının adının dəyişdirildi - SƏRƏNCAM
-
Zurabişvilinin səlahiyyət müddəti bitir - Yeni prezident bu tarixdə seçiləcək
-
Aqil Ələsgər 8 ölkənin mediasına COP29 barədə danışdı - FOTOLAR
-
Bakı Dairəvi yolunda sıxlıq azalacaq - Fotolar
-
Nazir rəisi işdən çıxardı - Polkovnik-leytenanta vəzifə verdi
-
Milyonlarla pulu ölkəyə qaytarmayanlar saxlanılıb - ADLAR
-
Yunanıstan Ermənistana “S-300” göndərəcək - KİV
-
Türkiyə polisindən İŞİD-ə qarşı əməliyyat - 54 şübhəli saxlanıldı
-
Bakıya leysan, dağlıq ərazilərə qar yağacaq - Sabahın havası
-
“MDB məkanında sabitliyin pozulması yolverilməzdir“ - Putin
-
Qız qaçıran şəxs maşın baqajında ölü tapıldı - Yevlaxda dəhşətli cinayət
-
Univermağın 70 min manata yaxın pulunu mənimsəyərək “Tik Tok”da xərcləyib - MƏHKƏMƏ
-
Sabiq rəis Mehman Haşımov həbs edilib - Rüşvətə görə
-
Milli Məclisin iclası başladı: Dövlət büdcəsinin müzakirəsi davam edir
-
ARB-nin 5 mərtəbəli studiya binası hansı məmura məxsusdur - FOTOFAKT
-
Qaz limitində dəyişiklik olacaq? - Açıqlama
-
UEFA Çempionlar Liqası: V tura bu gün start veriləcək
-
Bu məhsulun qiyməti 6 manat bahalaşdı - SƏBƏB
-
Əhaliyə şad xəbər - Pulsuz tibbi xidmətlərin sayı artırılır
-
Kərə yağları ilə bağlı ŞOK: Dəhşətli FAKTLAR
-
Mingəçevir su anbarında zəlzələ olub - 3.1 bal gücündə
-
Bəzi bölgələrə yağış yağır - FAKTİKİ HAVA
-
İsti qidalar xərçəngə səbəb olur - Diqqətli olun!
-
35 şirkətin rəhbəri həbs edildi - Bu vəzifəlilərlə əlbir imiş
-
“Black Friday“ endirimləri realdır? - VİDEO
-
Ərdoğanın NATO lideri ilə qapalı görüşü - Nə danışdılar?
-
Azərbaycanda ətlə bağlı mühüm QƏRAR VERİLDİ
-
İnstaqramda kimlər nələr paylaşdı? - FOTOLAR
-
Ronaldo “Fənərbaxça“ya keçir, ya yox? - Mourinyo danışdı
-
Sosial şəbəkələrdə açıq-aydın qumar oyanılır - DİN hərəkətə keçdi
-
Taksi qiymətlərində yenidən dəyişiklik - VİDEO
-
“Akkuyu” AES Türkiyənin enerji ehtiyacının 10%-ni ödəyəcək - Türkiyə Prezidenti
-
Prezident Donald Trampa zəng etdi -Nələr müzakirə olunub?
-
DTX 70 kiloqram qızılla tutulan hərbi attaşeni həbs edib - Məhkəmə qərar verdi
-
“Kök pişiyə oxşayırsan“... - Aptek müdiri işçini niyə döyüb?
-
Türk ordusundan İraqın şimalında əməliyyat - PKK-nın 10 terrorçusu zərərsizləşdirildi
-
Aynur Qurbanlıya yüksək vəzifə verildi - Direktor təyin olunub
-
Xalası oğluna ərə verilən 11 yaşlı qızla bağlı yeni DETALLAR
-
145 saylı məktəbdən NARAZILIQ: İstilik yoxdur, uşaqlar xəstələnsə, kim cavab verəcək?
-
“Azərbaycan Atabəyləri“ filmindən yeni görüntülər yayımlanıb - VİDEO
-
Naxçıvana ən çox bu ölkələrdən pul göndərilib - Siyahı
-
“İsrail Livanda atəşkəs razılaşmasını təsdiqlədi”
-
Küləkli hava şəraiti ilə bağlı sarı xəbərdarlıq verildi
-
“Sərhədlərin açılması barədə əhalimizlə açıq danışmalıyıq” - Deputat
-
Nazir və komitə sədrlərinin qəbul günləri açıqladı - CƏDVƏL
-
Əbu-Dabidə “Şuşa günləri” keçiriləcək - 182 min manat ayrıldı
-
Sabah bu ərazilərdə qaz olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
Vilayət Eyvazov Balakəndə vətəndaşları qəbul edəcək - Bu tarixdə
-
Bakıda tiktoker qızdan ŞOK ƏMƏL: kişini tapıb ayağını öpdürdü - VİDEO
-
Hərbi ekspert Ədalət Verdiyev həbs edildi - Baş Prokurorluq məlumat yaydı
-
Deputat əmisi qızını işdən çıxarıb - Yerinə öz xanımını təyin edib
-
Qaşqay türklərinə qarşı davam edən diskriminasiya - İranın pozulan Əsas Qanunu
-
Ayan Afaqla yaşadığı qalmaqaldan danışdı - VİDEO
-
Müdafiə Nazirliyinin sabiq xidmət rəisinə 10 il yarım iş verildi - 2 milyonluq əmlakı alındı
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Azərbaycanda 2 min manatdan yüksək maaş alanlar kimlərdir? - SİYAHI
-
Türk iş adamı Bakıda 13 il həbs cəzası ala bilər - 8,8 milyonluq qalmaqal
-
Bakıda iş adamı yazdığı mesaja görə qadın işçisini döyüb - Video
-
Xırdalanda 4 ay əvvəl qazon əkilən parkda yenidən qazon əkiləcək - TENDER
-
Azərbaycan Ordusunun qırıcıları şərti hava kəşfiyyatı aparıblar - VİDEO
-
“Netanyahu edam edilməlidir” - Xamenei
-
Bakının restoran biznesində ən çox gəlir gətirən rayonları - SİYAHI
-
Azərbaycanda yeni bələdiyyələr yaradıldı - Siyahı
-
“Trampın dövründə transgenderlər ordudan qovula bilər” - “Tayms”
-
Bu dərmanların istifadəsi ölümə səbəb olur - XƏBƏRDARLIQ
-
12 yaşlı qızın dəhşətli hekayəsi: Əlil şəxsə məcburi ərə verildi, körpəsi bətnində öldü
-
Azərbaycanın Avropanın qaz təminatındakı rolu nədir? - Müqayisəli siyahı
-
Gələn il inflyasiya bu qədər olacaq - Taleh Kazımovdan açıqlama
-
“Putin Ukrayna ilə bağlı sülh prosesinə hazır olduğunu dəfələrlə təsdiqləyib“ - Peskov
-
İnnovasiya və Rəqəmsal İnkişaf Agentliyində diqqətçəkən media reklamı: 1.8 milyon necə və kimlərə ayrılıb?
-
Parkinqdə avtomobilin nömrəsini çıxaranlar cərimələnə bilərmi? - CAVABLAR
-
Azərbaycan və İran xüsusi təyinatlılarının “Araz - 2024“ birgə təlimi keçirilir - FOTOLAR
-
MEDİA çap mediası subyektlərinə dəstək üçün müsabiqə elan etdi - Şərtlər
-
Ölkədən gizli şəkildə 17 milyonluq metal çıxarıblar - Prokurorluq detalları açıqladı
-
Bakıda hansı ərazilər söküləcək? - Komitə sədrindən açıqlama
-
ANAMA-dan 60 min manatlıq Yeni il şənliyi üçün şərt: Spirtli içkilər sertifikatlı olmalıdır
-
Hava ilə bağlı xəbərdarlıq - Leysan, sel, qar...
-
Badımcanı Gürcüstana 34 qəpiyə, Ərəbistana 24 manata satırıq - QİYMƏTLƏR
-
“Arda bizim güvəndiyimiz futbolçudur” - Ançelotti
-
Milli Məclisin plenar iclası başlayıb - Gündəlikdə 12 məsələ var
-
Gürcüstanda prezident seçkiləri keçiriləcək - Bu il
-
Dünyanın heyran qaldığı, Türkiyə turizminin inciləri - FOTOLAR
-
Ağdaşda qardaşlar arasında mülk davası qanla bitdi - Biri öldü, biri saxlanıldı
-
“Belə pul qazanmaq əxlaqsızlıqdır“ - Turizm şirkətlərinin qanunsuz qazanc yeri
-
Əli Əsədov qərar imzalayıb - Meşələrə vurulan ziyanla bağlı
TOP 10
ARXİV