|
Azərbaycanla Ermənistan razılaşdı: Qazaxın 4 kəndi qaytarılır
“Express Bank” iflas ərəfəsində - Şirkətlər bankdan 25 milyondan çox depoziti geri çəkiblər
Rusiya sülhməramlı kontingentinin Azərbaycandan çıxması prosesi başlayıb - VİDEO
Deputat Ülvi Quliyev Nəsimi rayonunda torpaq zəbt edib? - FOTOLAR
Digərlərinin ağlı ilə hərəkət edən Ermənistan - VİDEO
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi terror hücumlarından necə xəbər tuta bilir? – ŞƏRH
Ərdoğan Qərbi belə mat etdi – Türk əsri başlayıb
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Bəxtiyar Əsgərov məsələsi Fuad Nəcəflini çətin duruma salıb - Naxçıvana ardı-arası kəsilməyən zənglər...
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
İran Azərbaycanda casus şəbəkəsini necə yaradıb? - Faktlar açıqlandı
Tarix 04.02.23, 17:05 |
|
Vaxtilə, (1992-93-cü illərdə) Azərbaycanın İrandakı səfirliyinin əməkdaşı olan, hazırda “Orta Doğu” Araşdırmalar Mərkəzinin sədri kimi fəaliyyət göstərən, politoloq Sədrəddin Soltan Konkret.az-a eksklüziv müsahibə verib. Həmin müsahibəni təqdim edirik:
– Sədrəddin bəy, İran terroru necə maliyyələşdirir və casusları necə ələ alır?
– Bu sual sırf mütəxəssisin cavablandıracağı, dəyərləndirəcəyi məsələdir. Mən isə öz ehtimallarımı söyləyə bilərəm. Bütün bu tip cinayətlərin maliyyələşdirilməsi və törədilməsi üçün ilk növbədə şəbəkənin yaranmasına ehtiyac var. İran hakimiyyəti 30 ildən çoxdur ki, Azərbaycanda şəbəkə yaradıb və bu şəbəkəni əvvəllər nəğd pul vasitəsiylə maliyyələşdirirdisə, sonrakı dönəmlərdə həmin o şəbəkəyə nələrsə satdırmaqla maliyyə xərclərini ödəyirdi. Yəni şəbəkəyə İrandan mal gəlir, onlar bu malı burada reallaşdırırlar və sonra Azərbaycan və ya başqa bir ölkə ərazisində xərclərinə sərf edirlər. Burada əsas məsələlərdən biri yerli əhalini ələ keçirməkdir. Bu da klassik metoddur. Yerli əhalini ələ keçirib, özününküləşdirəndən sonra hadisələri və şəbəkənin fəaliyyətini onun üzərindən qurursan və sonra yerli əhalini müxtəlif şirnikləşdirici vasitələrlə özünə cəlb edirsən.
İlk növbədə bu, maliyyə məsələsidir. İran hakimiyyəti bu maliyyə vəsaiti ilə bu şəbəkəni qurmağa 1990-cı illərdən başlayıb. Azərbaycan ərazisində İmam Xomeyni adına “İmdad” xeyriyyə cəmiyyəti adında Qeyri-Hökumət Təşkilatı fəaliyyət göstərirdi və o təşkilat ölkə üzrə insanlara yardım etmək məqsədi altında müxtəlif aksiyalar keçirir və onların arasından özünə uyğun olan insanları seçirdi.
Hər halda bu, ehtimal olunurdu. Çünki sonrakı mərhələdə bu cəmiyyətin fəaliyyəti dayandırıldı. Hətta, iş o yerə çatmışdı ki, İmişli və Saatlı rayonlarındakı qaçqın düşərgələrinə İran kənar adamların girməsinə mane olurdu. Elə İranın qaçqın düşərgələrini belə izolyasiya etməsinə görə də problemlər yarandı və bu cəmiyyəti ölkədən çıxardılar. Sonrakı mərhələlərdə cəmiyyətin rəhbərliyi gəl-get etsə də, nəticə olmadı.
– Bu şəbəkənin başında kimlər dayanır?
– İranın Bakıda təkcə səfirliyi yox, Mədəniyyət mərkəzi də fəaliyyət göstərir. Eləcə də İranın Ali dini rəhbəri Xameneinin xüsusi nümayəndəsi Azərbaycanda fəaliyyət göstərirdi. Deməli, İran Azərbaycanda açıq şəkildə 3 istiqamətdə öz şəbəkəsini qura bilər.
1) Səfirliyinin xətti ilə. Konsulluq da ora daxildir.
2) Mədəniyyət mərkəzinin xətti ilə.
3) Xameneyinin Bakı ofisinin xətti ilə.
Hətta bura İran Aypara cəmiyyətinin Bakıdakı ofisini də əlavə etmək olar. Yəni bu görünən tərəfdir. Ehtimal var ki, müxtəlif ticarət mərkəzləri vasitəsiylə, müxtəlif dini kitablar satılan şəbəkələr vasitəsiylə də bu tip şəbəkələr qurula bilər. Şübhəsiz bu şəbəkənin başında kimin dayandığını demək çətindir. Daha doğrusu, bunu kiminsə bilməsi çətin məsələdir. Amma bütün bunlara rəhbərliyi fəaliyyət göstərdiyi ölkələrdəki səfirliklər, mədəniyyət mərkəzləri və.s başçılıq edir.
Onlar isə ölkədə İran İnqilabı Keşikçiləri Qvardiyasının təhlükəsizlik xidməti ilə iş görürlər, İran ETTELAAT-ının xətti ilə iş görürlər, İran daxili işlər nazirinin xətti ilə iş görürlər, hətta, Seyid Əli Xameneinin birbaşa tabeliyində olan ofisin xətti ilə iş görürlər və bunların hamsının başında onların rəhbərləri dayanır. Yəni bütün bunların hamsına Seyid Əli Xamenei rəhbərlik edir.
– Dini təhsili və İrana göndərilən dini vergiləri necə qadağan etmək olar?
– Din çox həssas məsələdir. İran hakimiyyəti də Azərbaycanda bu həssas məsələdən çox namərdcəsinə istifadə edib. İran hakimiyyəti Azərbaycanda insanların dinə meylli olmasında istifadə edib onları Qumda, Qəzvində, hətta Dəməşqdə oxumaq adı altında aparır və özünün siyasi ideoloji təhsilini təlqin edir, onları özününküləşdirir. Bunun qarşısını almaq üçün ilk növbədə Azərbaycanın özünün dini mərkəzi fəaliyyət göstərməlidir. Dini vergilərin, yəni, Xumsun İrana göndərilməsinin qarşısını almaq üçün də həmin o mərkəzlər fəaliyyət göstərməlidir. Əslində, adi Azərbaycan vətəndaşı İrana xums göndərmir, xumsun iri ticarət mərkəzlərindən getdiyi ehtimal olunur. Çünki bu ticarət mərkəzləri həm də İranın maliyyələşdirdiyi, məhsul göndərdiyi mərkəzlərdir. Hesab edirəm ki, bu ticarət mərkəzlərinə diqqət yetirmək lazımdır ki, bu məsələ aradan qalxsın. Üstəlik, məscidlərdə də maarifləndirmə işləri aparılmalıdır. İlk növbədə, hər kəsin bu məsələni bilməsi vacibdir: Xums öz ölkənə qalır, əgər artıq qalırsa, onu başqalarına göndərmək mümkündür. Azərbaycanda da bu dini vergilərin verilməsi üçün kifayət qədər insanlar var. Həm yoxsul insanlar var, həm də zəkatın verilməsi üçün alimlər var. Bu istiqamətdə məsələni tənzimləmək mümkündür. Bununla bağlı Azərbaycanın dini qurumlar idarəsi, dini Qeyri Hökumət Təşkilatları, məscidlər birgə konsepsiya hazırlasa daha məqsədəuyğun olar.
– İranın burada casus şəbəkəsi çoxdursa, qarşısını necə almaq olar?
– Dünyanın hər yerində casuslar fəaliyyət göstərir. Hətta, bir-biriylə qardaş olan ölkələrdə belə, bu cür şəbəkələr fəaliyyət göstərir. Sadəcə olaraq məqsəd məsələsi var. Məsələn, qardaş ölkələrdə fəaliyyət göstərən şəbəkələr o ölkə üçün yarana biləcək təhlükənin qarşısını almaq üçün fəaliyyət göstərir və həmin ölkədən özünə gələcək təhlükəni qarşılamaq üçün fəaliyyət göstərir. Amma İranın Azərbaycandakı şəbəkəsi xain fəaliyyətdir. Burada 5-ci kolon yaratmaq, habelə İran İnqilabının rəhbəri Xomeyninin İslam doktrinasını Azərbaycanda yaradıb, ölkədə İrandan sonra ikinci müsəlman dövləti yaratmaq cəhdidir. Bu isə Azərbaycan dövlətçiliyinə qarşı fəaliyyətdir. Bunun qarşısını almaq da yerli dini mərkəzlərinin yaranmasından keçir. Azərbaycanda kifayət qədər din xadimləri var. Bu din xadimləri cəmiyyətə tanıtdırılsa, onların verdikləri fətvaların Azərbaycan cəmiyyətinə qəbul olunması üçün şərait yaradılmalıdır. Onların nüfuzu artırılmalıdır. Məsələn, həmin dindar kəsim də İrandakı ayətullahlar kimi dini fiqh oxuyublar, dini təhsil alıblar, onlar Azərbaycan cəmiyyıtinə dinlə bağlı verə biləcəkləri hər məsələni bilirlər. Onların fəaliyyətinə şərait yaratmaq lazımdır. Yəni ilk növbədə Azərbaycan cəmiyyəti özününkünə üstünlük verməlidir. Bu, təbliğ olunmalıdır. İkinci bir tərəfdən məscidlərin fəaliyyətinə üstünlük vermək lazımdır. Məktəblərdə bu tip məsələlərin təbliğinə diqqət yetirmək lazımdır. Hadisələr göstərir ki, məktəblərdə belə, İranyönlü dini təbliğat aparılır.
– Sizcə, İranla bütün əlaqələr kəsilməlidirmi?
– Hələki İran-Azərbaycan əlaqələrinin kəsilməsinin zamanı deyil. Çünki vəziyyət o dərəcədə kritik həddə çatmayıb. Hesab edirəm ki, diplomatik danışıqlar aparmaqla problemləri həll etmək mümkündür. Ona görə də Azərbaycan tərəfi diplomatik münasibətlərin səviyyəsini aşağı endirib konsulluq səviyyəsində münasibətlərə davam etməkdədir.
– Hələ də Azərbaycanda İrandakı müştehidlərə bağlı olan, casusluq edən adamlar var. Onları da zərərsizləşdirmək üçün silsilə əməliyyatlar keçirilməlidir?
– Azərbaycanda İrandakı həmin müştehidlərlə əlaqəsi olan din xadimləri var. Onlar özlərini hər iki tərəfin nümayəndəsi kimi təqdim etməyə çalışırlar. Fikrimcə, bu cür İranyönlü adamları boykot etməklə onları zərərsizləşdirmək daha asandır. Çünki 30 ilə yaxındır ki, İran quruculuq, dostluq fəaliyyəti ilə ölkədə kök salıb. Bu şəbəkə xərçəng xəstəliyini xatırladır. Xərçəng xəstəliyinin mənbəsi qurudulmayana qədər kök salmaqda davam edəcək. Bununsa ilk növbədə müalicəsi maarifləndirmədən və dövlətçilik şüurunun yüksəlməsindən asılı olacaq. Azərbaycanda vətəndaş nə qədər ki, öz dövlətinin təhlükəsizliyinə, milli maraqlarına laqeyd yanaşacaq, bu tip din xadimləri də tez-tez peyda olacaq. Cəlil Məmmədquluzadə deyirdi ki, İranda məclisdən qovulan mollalar, təəssüf ki, Azərbaycanda məclisin başında otururdular. Təəssüf ki, indi də belədir.
Xəbərin oxunma sayı : 592
Müsahibə
Xəbərlər
-
Bakının mərkəzində sürət yarışı - 10-a yaxın maşın əzildi (VİDEO)
-
Yataqxanalardakı mənzillərin satılması qanunidirmi? - VİDEO
-
Azərbaycan kürüsü 2000 dollara satılır - VİDEO
-
Təlim zamanı törədilən qəzalar: Günahkar kimdir? - VİDEO
-
Dünyada yeni virus yayılır - VİDEO
-
Hansı bıçaqların satışı qadağandır? - VİDEO
-
ADNA terrorundan 15 il ötür
-
Günaydan sevgilisi ilə bağlı paylaşım - VİDEO
-
“Mançester Yunayted” Arda Güləri istəyir - 50 milyonluq təklif
-
Azərbaycanla Çin arasında əməkdaşlıq müzakirə olunub - FOTOLAR
-
Toyuq ətinə tələbat kəskin artdı: bahalaşma olacaq?
-
Bakıda yeni tikilən bina çökə bilər - VİDEO
-
QHT-lər üçün ayrılan xarici pullar kəşfiyyat şəbəkələrinə xərclənir - Tiflis meri
-
“Azərbaycanda yeni iş yerləri açılacaq“ - Deputat açıqladı
-
Şotlandiyanın pakistanəsilli baş naziri istefa verdi - Səbəb
-
Mehriban Əliyevadan Ülviyyəyə təbrik - “Səninlə fəxr edirəm!”
-
“Bank of Baku”nun problemli kreditləri 19% artıb – Ən çox şikayət olunan bankdır
-
Əri tərəfindən başı kəsilən Sevincin üç yaşında qızı olub - TƏFƏRRÜAT
-
Xarabalığı xatırladan sağlamlıq mərkəzi: 10 min sakinin probleminə kim əncam çəkəcək?
-
Dövlət başçımızın Almaniya səfəri çox yüksək dəyərləndiririlməlidir
-
Sabah bəzi ərazilərdə qaz olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
Azərbaycan şahmatçısı Avropa çempionu oldu - Tarixə düşdü
-
Paşinyan Vladimir Putinin andiçmə mərasiminə getməyəcək - KİV
-
Ərdoğanın bu hərəkəti gündəm oldu - VİDEO
-
“Sadıkovun verdiyi 800 mini Məmmədova çatdırmışam” - Məhkəmədə qalmaqal
-
“Rusiya ordusu yeni hücuma hazırlaşır“ - Ukrayna Prezidenti
-
“Nar” hər kəsə sərfəli günlük internet paketlərini təqdim edir
-
Si Cinpin Avropaya səfər edəcək - Bu tarixdə
-
Azərbaycanla Ermənistan arasında 35 sərhəd dirəyi quraşdırılıb - VİDEO
-
Hökməlidə təhlükəli vəziyyət: Dirəklər hər an aşa bilər - VİDEO
-
Qeyri-qanuni nikahlar hansı fəsadlara yol açır? - VİDEO
-
Abşeronda narkokuryerlərə qarşı əməliyyat keçirildi - FOTO/VİDEO
-
Hakan Fidanla Antoni Blinken arasında görüş olub - FOTO
-
NATO Baş katibi gözlənilmədən Kiyevə səfər edib - “Ukrayna aylarla silah-sursatsız qaldı“
-
“Araz” market qiymətini 1,99 manata endirdiyi məhsulu 2,99 manata satır? – FOTO
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Azərbaycan Cənubi Qafqazın təhlükəsizlik qarantıdır
-
Hamilə qadına səhvən Hepatit C diaqnuzu qoyuldu - Xəstəxana 20 min cərimələndi
-
Xarici sözlərin milli qarşılıqları niyə yaradılmır? - VİDEO
-
İsa Qəmbər də başqanlığa namizəd oldu - Daha iki namizəd var...
-
“Putinin Ukrayna planı iflasa uğrayıb“ - Blinken
-
Anar Məmmədli saxlanılıb, araşdırma aparılır - DİN
-
Urmiya gölü altı aya quruyacaq - FOTO
-
“Qazaxda minaya düşən DSX hərbçisinin vəziyyəti ağırdır“ - TƏBİB
-
Mövlam Şıxəliyev prokurorluğa qarşı iddia qaldırıb - Keçmiş rəis maddi ziyan tələb edir
-
Prezident iki yeni nazir müavini təyin etdi - Sərəncamlar + DOSYELƏR
-
İlham Əliyev Malayziyanın Parlament Senatının prezidentini qəbul edib - FOTOLAR
-
Azadlığa buraxılan tanınmış MMA idmançısı yenidən həbs edilib - Prokuror narazı qalıb
-
Xırdalanda gecə ilə ağacları kökündən çıxarıb izini itirdilər - FOTO/VİDEO
-
Qazaxda mina partlayışı olub - Xəsarət alan var
-
Prezidentin yeni təyin etdiyi icra başçısı kimdir? - DOSYE
-
Konsulun vəzifələri artırıldı - FƏRMAN
-
Torpaq mübadiləsinə qanun icazə verirmi? - Konstitusiya Məhkəməsindən açıqlama
-
“Siyasi məhbus deyiləm və siyasi fəaliyyətimə görə həbs olunmamışam“ - Nazim Bəydəmirli
-
Avropa İttifaqının əsas iqtisadi lokomotivi olan Almaniya Azərbaycanla əlaqələrə önəm verir
-
Prezident icra başçısını vəzifəsindən azad etdi - YENİ TƏYİNAT
-
Dörd ildən sonra eyni ünvanda oxşar cinayət törətdi - Zaqataladakı hadisənin TƏFƏRRÜATI
-
Ermənistanda delimitasiyaya qarşı olanlar İrəvan-Armavir yolunu bağlayıb - VİDEO
-
Lalə Ümid yeni kitabını təqdim etdi – FOTOLAR
-
Xarici ticarət dövriyyəsi niyə azalır? - ŞƏRH
-
Bu il Kəlbəcərdə yeni SES-lər istismara veriləcək - FOTO/VİDEO
-
Narkotik vasitənin ölkə ərazisinə keçirilməsinin qarşısı alınıb - FOTO
-
“Ən yaxşı snayper” adı uğrunda yarış keçirilib - VİDEO
-
Vətən müharibəsində itkin düşən altı hərbçiyə şəhid statusu verilib - FOTO/RƏSMİ
-
“Rusiya ordusu yaxın gələcəkdə ciddi problemlərlə üzləşə bilər“ - ABŞ institutu
-
“Nar”dan sərfəli smartfon təklifi
-
Prezident Çin rəsmisini qəbul etdi
-
I Qarabağ müharibəsi zamanı tanınmadan dəfn edilmiş 64 nəfərin şəxsiyyəti müəyyənləşib - RƏSMİ
-
Azərbaycanda həm kişilərin, həm də qadınların orta çəkisi 200 qram azalıb – Rəsmi
-
Suda qalmış avtomobilləri necə ayırd etmək olar? - ƏSAS ƏLAMƏTLƏR
-
Bloknotdan oxunan hazır cavablar: Ağ Evlə bağlı “çevriliş” iddiası
-
Nikol və Annanın pul sevdaları: Milyonluq şam yeməyi - TƏHLİL
-
“COP29-un keçirilməsi böyük məsuliyyətdir” - Elçin Əmirbəyov
-
Evlərin bahalaşması ipoteka krediti ilə mənzil almaq istəyənlərə çətinlik yaradır - VİDEO
-
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola düşüb - FOTOLAR
-
Almaniyanın iki ölkə arasında sülh müqaviləsinin imzalanmasında maraqlı olduğunu bir daha nümayiş etdirirdi
-
Məni bikinidə görsən, başqasına baxmazsan - Roza
-
Bunlar qlobal iqtisadiyyatı dağıdır – BVF rəhbəri
-
Sülh müqaviləsi və onun 5 prinsipinin təşəbbüskarı Azərbaycandır - İlham Əliyev
-
Daşınmaz əmlak kreditlərini ən çox hansı banklar verir? – Tam siyahı
-
Entoni Blinken Prezident İlham Əliyevə zəng edib: nələr müzakirə olunub?
-
Ordumuz təhvil verilən kəndlərə daxil olub? - İDDİA
-
Rektordan maraqlı təyinat - ”Mercedes-Benz“in keçmiş işçisini özünə müşavir götürüb
-
Azərbaycan İsrailə 18 ton dondurma satıb – 1 kiloqramı 7 manata
-
Vətənlə alver etmirik, sərt cavab veriləcək - Zaxarova
-
Dünya ən böyük fəlakətin şahidi olacaq – Abbas
-
Maaşlar yenidən artırıla bilərmi? - VİDEO
-
Bəzi yollarda görmə məsafəsi məhdudlaşacaq - Xəbərdarlıq
-
Dünyada qızılcaya ən çox yoluxma Azərbaycanda qeydə alınıb – ÜST nümayəndəsi
-
“Rusiyanın Qafqazdakı maraqlarını pozmaq intihardır“ - Ermənistanın Aİ-dəki səfiri
-
Bakıda geomaqnit qasırğası olacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
Pomidor üç manat, xiyar iki manat: Qiymətlər niyə əl yandırır?
-
Avro-2024: Azarkeşlər üçün yeni QADAĞA
-
Sədərək rayonunda sursat partladı - İki nəfər həlak oldu
-
Bakıda restoranda yanğın olub: Üç nəfər tüstüdən zəhərlənib
-
“Zelenskinin legitimliyi tezliklə şübhə altına düşəcək“ - Putinin sözçüsü
-
Müdafiə Nazirliyi həftəlik icmalını təqdim etdi - VİDEO
-
DİM imtahan cavablarını açıqladı - Buradan yoxlaya bilərsiniz
-
Türkiyədə İŞİD-ə qarşı əməliyyat: 38 nəfər ələ keçirildi - VİDEO
-
Okampo və daşnakların Berlindəki uğursuzluğu: Göyə sovrulan pullar - VİDEO
-
“Mançester Yunayted” Çempionlar Liqasında oynamayacaq - SƏBƏB
-
Bölgələrdə kartofun qiyməti ucuzlaşdı - VİDEO
-
Almaniya Rusiya pullarının müsadirəsini istəmir – Səbəb
-
“Generala belə edənlər, görün əsgərin başına nə oyun açırlar” – “Tərtər işi”
-
“Türkiyə ilə sərhəd məntəqəsi istismara hazır vəziyyətdədir“ - Ermənistan XİN
-
29-da Bakıda 30 dərəcə isti olacaq - Sabahın havası
-
Mikayıl Cabbarov “Saudi Aramco”nun prezidenti ilə görüşüb - FOTO
-
Bayden Tramp barədə: “Altı yaşlı uşaqla rəqabət aparıram”
-
Gündəlik 10 manata sığmayan tələbə həyatı: Gənclər hansı güzəştləri gözləyirlər?
-
“Altı ayda Qəzzada 13 min uşaq ölüb” - BMT
-
Bakının bu küçələri də plana düşdü - Söküntü işləri aparılacaq + VİDEO
-
“Mask gözlənilmədən Çinə səfərə gedib“ - KİV
-
Azərbaycan Ordusunda hərbiləşdirilmiş kross birinciliyi keçirilib - VİDEO
-
Büdcədə artıqlıq yaranıb: Maaşlar artırıla bilər? - VİDEO
-
İctimai yerlərdə açıq-saçıq geyinmək: “Bizə çox şey deyirlər, amma ciddiyə almırıq”
-
Subayların arzusunda olduğu robot hazırlandı - VİDEO
-
Tibb bacısının özünə vurduğu iynədən sonra komaya düşməsi ilə bağlı TƏFƏRRÜAT - VİDEO
-
“Ferrari” “Lamborghini”yə qarşı: Krossoverlərin yarışında hansı qalib gəldi? - VİDEO
-
Səhiyyə naziri işğaldan azad edilmiş ərazilərdə tikiləcək tibb müəssisələri barədə danışıb - VİDEO
-
Ağdamda tank əleyhinə mina partladı: Xəsarət alan var
TOP 10
ARXİV