![]() |
|














İstixana sahibləri təşvişdə: Rusiya bazarını itirə bilərik
Tarix 16.03.25, 10:36 |
|

Azərbaycanda istixanaların sayı azalır. Buna səbəb artan xərclər və xarici bazarda rəqabətin yüksəlməsidir. Yerli sahibkarlar ənənəvi Rusiya bazarında Türkmənistan təhlükəsi ilə üzləşiblər.
Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, 2024-cü ildə Azərbaycanda ümumi sahəsi 1,6 min hektar olan 3037 vahid istixana fəaliyyət göstərib. Həmin istixanalarda 224,9 min ton pomidor, 11,6 min ton xiyar, 1,6 min ton göbələk, 237,6 ton çiyələk, 151,3 ton kartof, 55,0 ton limon, 35,5 ton kələm, 22,3 ton baş soğan, 15,3 ton badımcan, 14,1 ton bibər və sair meyvə və tərəvəz istehsal olunub. Ölkənin digər rayonlarına nisbətən Abşeron, Şəmkir, Xəzər, Salyan, Binəqədi, Sabunçu, Kürdəmir, Tovuz, Samux və Sabirabad rayonlarının istixana təsərrüfatlarında daha çox məhsul yetişdirilib.
Xatırladaq ki, ötən il ölkədə istixanaların sayı 191 ədəd azalıb. 2023-cü ildə ölkədə 3228 vahid istixana fəaliyyət göstərib.
Bu gün Azərbaycanda istixanalar nə dərəcədə rentabellidir? Onların sayının daha da artırılmasına nə mane olur? İstixana işlədənlərin əsas problemləri nədir?
Sabiq millət vəkili Rüfət Quliyev istixana işlədənlərin ən böyük probleminin mavi yanacaqla bağlı olduğu qənaətindədir. Onun sözlərinə görə, bu məsələdə sahibkarlara heç bir güzəşt nəzərdə tutulmayıb: "Əslində istixana işlədənlərə tariflərdə müəyyən güzəşt olmalıdır. Çünki bu, sahibkarlıq fəaliyyətidir, onlar yeni iş yerləri yaradır, məhsul istehsal edir, ölkəyə valyuta gətirir, vergi ödəyirlər. Hazırda bizim üçün əsas bazar Rusiyadır. Rusiya da sanksiya altında olduğundan qiymətlər bahadır. Ona görə hələlik istixana sahibləri bu şərtlər daxilində işləyə bilirlər. Amma fəaliyyətlərini genişləndirə bilmirlər. Məsələn, bu gün Rusiya bazarında Türkmənistandan gələn məhsullar daha rəqabətlidir, satışı yüksəkdir. Çünki bu ölkədə qazın qiyməti çox ucuzdur, istixanalar üçün ümumiyyətlə, ucuzdur. Bu baxımdan, məhsulu aşağı qiymətə təklif etmək onlar üçün problem yaratmır. Bizdə də kənd təsərrüfatı sahəsində sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslərə xüsusi rejim tətbiq olunmalıdır. Tutaq ki, istixanalara mavi yanacaq 50 faiz güzəştlə verilə bilər. Başqa heç bir problem yoxdur. Bu addım atılsa, ölkədə istixanaların sayı sürətlə artacaq”.
Azərbaycan Meyvə və Tərəvəz İstehsalçıları və İxracatçıları Assosiasiyasının sədri, iş adamı Bəşir Quliyev bildirir ki, hazırda istixanaların rentabellilik səviyyəsi çox aşağıdır. Səbəb isə yüksək xərclərdir: "Əsas ixrac bazarımız Rusiyadır. Həmin bazarda həm daxili istehsalçı ilə, həm də digər xarici istehsalçılarla rəqabət artıb. Məsələn, onların sırasında Türkmənistanı qeyd edə bilərəm. Hazırda Azərbaycan pomidoru ilə Türkmənistan pomidoru ciddi rəqabətdədir”.
Assosiasiya sədri hesab edir ki, digər bazarlara çıxış imkanını genişləndirmək üçün həmin bazarlarda tələb yaratmaq lazımdır: "İndi alıcıya bir deyil, on ölkə və yaxud istehsalçı məhsul təklif edir. Ona görə alıcıya seçim etmək rahatdır. Bizim Avropa və digər bazarlara çıxmağımız üçün ilkin mərhələdə qısamüddətli logistika dəstəyi lazımdır. Məsələn, hazırda Polşa bizim məhsulları alır. Almaniyanın bir hissəsi də məhsullarımızı ala bilər. Amma oraya gedib çıxmaq üçün bizə güclü tələb gəlmir. Çünki təklifimiz orada seçilmir. Ölkələrin təklifi ya bizim qiymət səviyyəmizdədir, ya da daha ucuzdur. Məsələn, bizim daşıma xərclərimizlə bağlı hansısa bir qısamüddətli dəstək layihəsi işlənilərsə, o təkan verər ki, məhsullarımız həmin ölkələrə axsın və nəticədə tələb yaransın. Tutaq ki, daşıma xərcində 50 qəpik dəstəyin olması o deməkdir ki, sən bazarda məhsulu 50 qəpik ucuz təklif edirsən. Artıq bu, oradakı alıcılara cəlbedici gəlir. Onlar məhsulu almağa başlayır, alandan sonra öyrəşirlər və tələb yaranır. Bazarı genişləndirməyin yeganə yolu budur”.
İş adamı onu da qeyd edir ki, Rusiya bazarı Azərbaycan istehsalçıları üçün aktuallığını həmişə saxlayacaq: "Biz bu bazarı əldən buraxıb hansısa bazarlar axtarmamalıyıq. Mövcud bazarı qoruyub paralel olaraq yeni bazarlar axtarmalıyıq. Yaranan hər bir problemə qarşı ünvanlı hərəkət planı tərtib olunmalıdır. Bizim rəqabətə davamlılığımızı artırmaq üçün qısamüddətli dəstək verilməlidir. Tutaq ki, ixrac olunan məhsullara maya dəyərini formalaşdıran ƏDV hissəsi qaytarıla və yaxud ixrac olunan məhsula subsidiya verilə bilər. İndi bazarda Türkmənistan məhsulları ilə bağlı problemi yaranıb. Onu araşdırmaq lazımdır ki, onların maya dəyəri niyə bizdən aşağıdır. Bizdə olan məlumata görə, onlarda qaz istixanalara demək olar ki, pulsuz verilir. İşçi qüvvəsi ucuzdur, vergilərdən də azaddırlar və hansısa digər formalarda dəstəkləri var. Onlarda istixanaların sayının və məhsul istehsalının artması Azərbaycanın bazar payını azaldır. İndi bu vəziyyətdən bütün yerli istehsalçılar narahatdır. Biz mövcud vəziyyətlə bağlı hökumətə təkliflər göndərmişik. Hazırda təkliflərimiz araşdırma mərhələsindədir”.
Aqrar məsələlər üzrə ekspert Mircavid Həsənov hesab edir ki, Azərbaycanda istixanaların sayının artırılması üçün kifayət qədər potensial mövcuddur: "İstixana elə bir kənd təsərrüfatı sahəsidir ki, burada torpaq faktoru rol oynamır. Sadəcə, ərazi lazımdır. Bu gün dünyada müasir istixanalar geniş yayılıb. Onlardan ən geniş yayılmışı hidroponik becərmə sistemləridir. Hidroponik becərilmə üsulunda stellaj tipli əkin aparılaraq istixana ərazisindən daha səmərəli istifadə olunur. Yəni, bu sistemdə münbit torpağa ehtiyac yoxdur, sadəcə sistem günəşin bol olduğu ərazidə qurulmalıdır. Eyni zamanda, ərazini mavi yanacaqla təmin etmək imkanı olmalıdır. Bizdə həm kifayət qədər yanacaq, həm də boş torpaq sahələri mövcuddur. Məsələn, Hacıqabul, Kürdəmir istiqamətində xeyli istifadəyə yararsız şoran torpaqlar var. Əkinə yararsız torpaqlarda bu təsərrüfatları qurmaq mümkündür. Sadəcə, bu istiqamətdə təşviqedici proqramlar olmalıdır ki, fermerlərin marağı artsın. Çünki bu komplekslərin qurulması heç də ucuz başa gəlmir. Müasir istixana sistemini qurmaq üçün 1 hektara təxminən 1-1.5 milyon manat vəsait lazımdır”.
Ekspertin sözlərinə görə, hazırda ölkədə fəaliyyət göstərən istixanaların çoxu kustar üsulla hazırlanıb. Müasir istixana kompleksləri əsasən, Bakı, Sumqayıt, Yevlaxda yerləşir və ümumi istixanaların cəmi 20 faizini təşkil edir.
Mənbə: "Kaspi" qəzeti
Xəbərin oxunma sayı : 280
Sosial
Xəbərlər
-
“Dumanlı hava yolda təhlükə yarada bilər“ - DYP-dən XƏBƏRDARLIQ
-
Müəllimin öldüyü qəzaya görə hökm oxundu - Sürücüyə bu cəza verildi
-
“Ukrayna atəşkəsə bu tarixdə hazır olacaq“ - Zelenski
-
“Restoranlar yeni dələduzluq növünə keçib” - Nura Suri
-
Azərbaycanda sulu qar və qar yağacaq - Bu tarixlərdə
-
“Krımın ilhaqı beynəlxalq hüququn pozulmasıdır“ - Türkiyə XİN
-
Bakıda 10 min manatlıq “iPhone“ dələduzluğu - HÖKM OXUNDU
-
Azərbaycan Ordusunun mövqeləri atəşə tutulub - Rəsmi məlumat
-
Qabil Məmmədov İstintaq İdarəsinə çağırıldı - 24 maddə ilə günahlandırılır + VİDEO
-
Lənkəranskini bıçaqlayanı belə öldürüblər - YENİ TƏFƏRRÜATLAR
-
ABŞ-ın Yəmənə gecə hücumu - Ölənlərin sayı 31-ə çatdı, 100-dən çox yaralı var
-
Şimali Makedoniyada gecə klubunda faciə - 50 nəfər öldü
-
“Premium Bank“ın aktivlərində azalma var - 45 milyon manatlıq
-
“Kreml danışıqları pozmaq məqsədilə Ukrayna ordusunu Kursk vilayətində hərbi cinayətdə suçlayacaq“ - ISW
-
“ABŞ Yəməndəki hücumlar barədə İsraili əvvəlcədən məlumatlandırıb“ - Walla
-
İstixana sahibləri təşvişdə: Rusiya bazarını itirə bilərik
-
“Türkiyə ən qısa zamanda terrordan xilas olacaq“ - Numan Kurtulmuş
-
“Amerikanın səsi” radiosu susdu - Əməkdaşlar məzuniyyətə göndərildi
-
İş saatları nə vaxt dəyişdiriləcək? - Açıqlamalar
-
Qızılın qiymətində artım sürətlə davam edir - Bahalaşmanın səbəbi açıqlandı
-
Əri Aysunu belə cəzalandırır - Yeni qalmaqal (VİDEO)
-
Avropa Rusiyanın razılığı olmadan Ukraynaya qoşun yeridə bilər - Makron
-
Qlobal ticarət rekord səviyyəyə çatdı - HESABAT
-
Tramp orduya əmr etdi - Husilərin mövqeləri bombalandı
-
Azərbaycanda daha bir estetik əməliyyat qurbanı - 34 yaşlı qadın öldü
-
Leyla Əliyeva Milli Onkologiya Mərkəzini ziyarət etdi - FOTO
-
“Musa oğlum olduğu üçün bu barədə danışmaq istəmirəm” - Qurbanov
-
“Amerikanın Səsi“ və “Azadlıq Radiosu“ qapadıldı - Tramp qərar verdi
-
“Yalan söhbətdir, necə yəni məni işə çıxmıram?“ - Fuad Ələsgərov
-
Ramazanın 16-cı gününün duası - İmsak və iftar vaxtı
-
“ABŞ-Azərbaycan əlaqələrinin bərpası bütün Cənubi Qafqazın maraqlarına xidmət edəcək” - Adəm İsmayıl Bakuvi
-
Novruz bayramına hazırlıq bədbəxt hadisə ilə nəticələndi: Evləri yanıb kül oldu
-
Putin, Lukaşenko və Rəhmon Azərbaycan prezidentinə zəng ediblər - İlham Əliyev Moskvaya gedir
-
Durov məhkəmənin icazəsi ilə Fransanı tərk etdi - Dubaya getdi
-
Bakı şəhər sakini restoranda siqaret çəkdi - Həbs edildi
-
“Gold Məkan“ MMC Nərimanovda Tikinti Məcəlləsini pozdu - Nazirlik hərəkətə keçdi
-
“Terror təşkilatları anlayır ki, özlərini ləğv etməkdən başqa çıxış yolları yoxdur“ - Yaşar Gülər
-
Azərbaycanda fəaliyyət göstərən bir sıra QHT-lərlə bağlı cinayət işi başlanıb - Həbslər var
-
Sahil Babayevin diqqətinə: “Gənclər evi“nə ayrılan vəsaitlər hara xərclənir?
-
Plastik cərrahların fəaliyyətinin yoxlanılması nə vaxt başa çatır? - Açıqlama
-
Türkanda zibil problemi: Tullantılar yaşayış evlərinin yaxınlığında boşaldılır
-
Müəllimi döyməkdə şübhəli bilinən şəxslər saxlanılıb - Şəmkirdə
-
Çempionlar Liqasında ən çox qazanan klublar açıqlandı - Siyahı
-
“Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Kursk vilayətində əməliyyatı davam edir“ - Zelenski
-
Milli Məclis etiraz məktubu göndərib - Avropa Parlamentinə
-
Qızılın qiyməti rekord vurur: Bahalaşmaya səbəb nədir?
-
“Antibiotiklərin reseptsiz satışı qadağandır“ - Nazir
-
“Rusiyaya təzyiqi artırmaq üçün əlimizdən gələni etməliyik” – Britaniyanın Baş naziri
-
Gömrük Komitəsi 9500 kahı satır - Qiymət açıqlandı
-
Temperatur 10-15 dərəcə enəcək, qar yağacaq - Xəbədarlıq
-
Bu universitetə rektor əvəzi təyin olundu - Məhəmməd Nuriyev kimdir?
-
Neymar Braziliya millisindən kənarlaşdırıldı - SƏBƏB?
-
FHN-dən yanğın təhlükəsizliyi ilə bağlı əhaliyə - Müraciət
-
Bakıda motosikleti insanların üzərinə sürən şəxs - Həbs edildi
-
Çevik Polis Alayında xidmət etmək istəyənlərin nəzərinə! - Video
-
30 dərəcə isti olacaq - Sabahın havası
-
Bakıda film kimi hadisə: Qadın oğurladığı 115 minlik qızılı kimə satdı?
-
İlham Əliyev ona “Dostluq” ordeni verdi - Sərəncam
-
Türkiyə bu bölgədə hərbi baza qurur - MİT Suriya və İraqdakı terrorçuları yaxından izləyəcək
-
Prezidentdən Şuşa Şəhəri Dövlət Qoruğu İdarəsi ilə bağlı - Fərman
-
Azərbaycan D-8-ə qoşuldu - Qanun təsdiqləndi
-
“Xəmsə” şadlıq evinə məxsus obyektlər bağlandı - Video
-
Prezident onları təltif etdi - SİYAHI
-
Qərargah rəisi intihar etdi - Yaşadığı evin həyətində
-
“Bitcoin“in qiyməti 84 min dolları ötüb - Kriptobirjada son durum
-
“Fish home”da mənşəyi məlum olmayan məhsullar verilirmiş - Fotolar
-
“Xəstəxanada dedilər ki, iynə vurmağa icazə yoxdur, oğlum öldü...” - Video
-
Bakıda daha bir avtomobil partladı - VİDEO
-
Azərbaycan Premyer Liqası:“Qarabağ” “Kəpəz”ə, “Sabah” “Zirə”yə qarşı
-
İŞİD liderlərindən biri öldürülüb - Tramp açıqladı
-
Bakıda avtobus zolağını parklanma yerinə ÇEVİRDİLƏR - VİDEO
-
“Kiyev Kurskdakı hərbçilərinə təslim olmağı əmr etməlidir“ - Putin
-
Satışa saxta bal çıxarılır? - İDDİA (VİDEO)
-
Bu gün instaqramda nələr paylaşıldı? - FOTOLAR
-
ÇL-də ən çox qazanan klublar bəlli oldu - “Real“ 101 milyon gəlirlə 7-cidir
-
“Türkiyənin vaxtı ilə dediklərini indi ABŞ deyir“ - Fidan
-
PA-nın aprel ayına olan vətəndaş qəbulu açıqlandı - CƏDVƏL
-
Leyla və Arzu Əliyevalar şəhid anaları ilə iftarda - Fotolar
-
Sədyar İbadovun külli miqdarda vergi borcu var - Bir ildə iki yeni şirkət açıb
-
“Putinə Ukraynadan gizli zəng gəlib” - Lukaşenko
-
Dövlət Turizm Agentliyində yoxlamalar başladı - Fuad Nağıyevi nə gözləyir?
-
İki QHT rəhbəri həbs edildi - Baş Prokurorluqda cinayət işi açılıb
-
Polis Sabunçuda 1 milyonluq kokain aşkarladı - VİDEO
-
Leyla və Arzu Əliyevalar Çin dili təhsili alan tələbələrlə - Fotolar
-
“Putinlə danışan Tramp yox, Uitkoff olub“ - Ağ Ev
-
Bakıda dolları xüsusi üsullarla saxtalaşdıran dəstə ifşa olundu - VİDEO
-
“Həmin şəxs sizdən hesabat istəyəcək” - Prezident
-
Amerikaya qarşı üçlü ittifaq formalaşıb - Çin, Rusiya və İran razılığa gəldi
-
Yeniyetmə qızı məktəbdən qaçıran kişi saxlanıldı - Goranboyda
-
Ramazanın 15-ci gününün duası - İmsak və iftar vaxtı
-
Son sutkada bank kartlarına belə hücumlar edilib - DİN-dən xəbərdarlıq
-
“Tramp dövründə ABŞ ilə münasibətlərimizin yenidən qurulmasına çox nikbin baxırıq“ - İlham Əliyev
-
“Deputatların bəzi təklifləri ilə prinsipcə razı deyilik“ - Əli Əsədov
-
“Gəncənin bombalanması barədə məlumatı Qasparyandan almışdım” - Araik Arutunyan
-
Son 16 ildə Azərbaycanda pensiya alanların sayı 18% azalıb - İllər üzrə siyahı
-
Prezident “Euronews”a müsahibə verib - Tam mətn
-
Bəzi restoranlarda “Qırmızı kitab”dakı heyvanların ətləri verilirmiş - Xəbərdarlıq
-
9-cu sinif buraxılış imtahanlarının qrafiki - Açıqlandı
-
“Putinlə çox yaxşı və məhsuldar danışıqlarımız oldu” - Tramp
-
Ceyhun Bayramov Şarl Mişellə görüşdü - FOTOLAR
-
“Belarus yaxın gələcəkdə Rusiyanın tərkibinə daxil olmayacaq“ - Lukaşenko
-
Xocalının Ballıca kəndinə növbəti köç... - Fotolar
-
“Həmin artilleriya atəşləri Qarabağ ərazisindən olmayıb” - Bako Saakyan
-
Respublika Endokrinoloji Mərkəzdə yoxlamalar aparılır - Ciddi qanun pozuntularına yol verilib + FOTO
-
Dollar neçəyə olacaq? - 3 günlük rəsmi məzənnənə açıqlandı
-
“TikTok” səhifəsindən narkotik aldı - tutuldu
-
Azərbaycan pambığı hansı ölkəyə və neçəyə satır? - QİYMƏT
-
“Biz bunu gizlətmirdik” - Bako Saakyandan yeni etiraflar
-
Magistraturaya qəbul imtahanının ikinci cəhdi keçiriləcək - Bu tarixdə
-
“Körpə danaların kütləvi kəsimi əti bahalaşdırır” - Deputat
-
Beyləqan rayonunda asfaltlama işləri davam etdirilir - Fotolar
-
Tərtərdə 34 yaşlı kişi öldürüldü - Atası tutuldu
-
“Qarabağa silah-sursat Ermənistandan gətirilirdi“ - Bako Saakyan
-
Binəqədidə 22 kq narkotik aşkarlandı - VİDEO
-
Narkotik çəkib, sükan arxasında yuxuya gedib: Agentlik əməkdaşı ölüb
-
Şimali Makedoniya Prezidentinin Azərbaycana səfəri başa çatdı - FOTO
-
Gömrük Komitəsi itlərə yenə oyuncaq top alır - TENDER
-
Bakıda 24, bölgələrdə 29 dərəcə isti olacaq - PROQNOZ
-
DSMF-nin gəlir və xərcləri artıb - Rəqəmlər
-
Azərbaycanın xarici dövlət borcu - Açıqlandı
TOP 10
ARXİV