![]() |
|
![](http://azfakt.com/photos/2221648.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/a2a6e587-7499-4cb7-aed6-e39b6fe7fb42.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/32116.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/572101.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/394513.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/317123.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/82795.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/7744.jpeg)
![](http://azfakt.com/photos/937755.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/337136.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/89944e2f-41e7-40cb-9d82-f3a1a10cb5c2.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/46737.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/309725.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/054111.jpg)
Problemləri inkar edən Fransa Afrikanı itirdi: Növbədə “xarici ərazilərdir“ (TƏHLİL)
Tarix 19.05.24, 15:25 |
|
![bitmap-img6](http://azfakt.com/photos/77566e9d37dfcc59c64c010e3fe137842024_05_18_6648b48817bbc-jpg.jpg)
Bu gün Fransanın koloniyası olan Yeni Kaledoniyada baş verən etiraz aksiyalarının vətəndaş müharibəsi səviyyəsinə çatmasının səbəbi rəsmi Paris tərəfindən yerli əhalinin həddən artıq istismar edilməsidir.
Yeni Kaledoniya Fransadan 16 min kilometr aralıda-Sakit Okeanda Avstraliya materikinin yanında, 18,6 min kvadratkilometrlik əraziyə və 270 min əhaliyə malik adalar qrupudur. Bu adalar qrupu 1774-cü ildə dövrünün tanınmış səyyahı Ceyms Kuk tərəfindən kəşf olunub. Fransa 1853-cü ildə Yeni Kaledoniyanı özünün ərazisi elan edib. Zaman-zaman Yeni Kaledoniyada istismarçılığa qarşı etirazlar baş verib və bu səbəbdən də 1946-cı ildə Fransanın "xaricdəki ərazisi”, 1998-ci ildə isə "xüsusi statusu” olan "xaricdəki ərazisi” elan edilib. Adada Fransanın hərbi hissələri də yerləşir.
Yeni Kaledoniya faydalı qazıntılarla çox zəngindir. Burada tükənməz xrom, kobalt, molibden, mis, qızıl və nikel yataqları var. Yer kürəsində mövcud olan nikelin 11 faizi yeni Kaledoniyada yerləşir.
Bugünkü etirazların əsl səbəbi minlərlə miqrantın səs verməsi üçün Fransa Senatının konstitusiyaya düzəlişlər etməsi səbəb olub. Bu ilin aprel ayında Senat Yeni Kaledoniyada 10 ildən çox yaşayanlara seçki hüququ verdi ki, bu da qalan əhalinin etirazına səbəb oldu.
Rəsmi Paris 1980-cı illərdən başlayaraq fransızların adaya köçüb yaşaması üçün böyük imkanlar yaradıb. Onlar vergilərdən azad edilib, biznes üçün şərait yaradılıb və sair. Beləliklə 2023-cü ildə fransızların sayı yerli əhaliyə nisbətdə 60 faiz təşkil etdi. Qalan 40 faiz isə kanak adlanan yerli tayfalardan ibarətdir ki, onlar da işsizlik, sosial vəziyyətin ağırlığından əziyyət çəkirlər. Yeni Kaledoniyada münbit torpaqlar, şirkətlər, faydalı qazıntılar, daşınmaz əmlak, bir sözlə milli sərvətlərin 80 faizi fransızlara məxsusdur.
Yeni Kaledoniyaya daxil olan adalar Fransanın xam mal bazası hesab edilib. Fransa Yeni Kaledoniyadanı ağac, nikel, xrom, mis, Taiti-Polineziyadan subtropik meyvə, dəniz məhsulları, Qvianadan qızıl, qiymətli ağac növləri, şəkər çuğunduru, Martinka, Mayotta, Qvadelupa və Reynuon adalarını isə subtropik meyvə, kofe, dəniz məhsulları və digər xam mal bazası kimi istifadə edib. Bunların müqabilində isə yerli əhali işsizlik və yoxsulluqdan əziyyət çəkib.
Nəhayət, mayın 13-də yerli əhali etiraza qalxdı və əhalinin səsi eşidilmədi. Fransa hökuməti etirazlardan nəticə çıxarıb özünün hesab etdiyi adanın insanlarının problemini həll etmək əvəzinə başqa dövlətləri, o cümlədən Azərbaycanı ittiham etməyə başladı. Yeni Kaledoniyanın paytaxtı Numea şəhərindəki etirazçılar benzindoldurma məntəqələrini, böyük marketləri, inzibatı binaları yandırdılar.
"Le Fiqaro” qəzeti Yeni Kaledoniyada baş verənləri vətəndaş müharibəsinin başlanğıcı adlandırıb ki, bu da təsadüfi deyil. Məsələnin mahiyyəti ondan ibarətdir ki, yandırılan və dağıdılan mağaza və müəssisələrin hamısı yerli əhaliyə yox, gəlmə fransızlara məxsusdur. Adada doğulub illərlə burada yaşayan yerli əhalinin bir parça çörək tapa bilmədiyi halda Fransadan gələnlər bütün milli sərvəti daşıyıb aparır. Əlbəttə ki, belə vəziyyətin sonu ancaq vətəndaş müharibəsinə gətirib çıxarar.
"Fransanın parçaları” (La France en miette) kitabının müəllifi, akademik Benjamin Morel yazıb ki, Kaledoniyada baş verənlər illərlə yığılıb qalan problemlərin rəsmi Paris tərəfindən inkar edilməsinin nəticəsidir: "Biz etiraf etməliyik ki, Yeni Kaledoniyanın problemlərini həll etmədik, onları dondurub saxladıq və daha təhlükəli vəziyyətə gəlib çıxmasını seyr etdik”. Akademik Fransa hökumətinin vaxtı ilə Yeni Kaledoniyada insanların səsvermə hüququndan məhrum etməsini yanlış hesab edir. Akademik nəzərə çatdırıb ki, bu etirazlar bütün koloniyalara yayılacaq, o cümlədən Korsikaya da təsir edəcək. Alim bildirib ki, problemləri inkar etmək həmişə təhlükəli tendensiya olub.
Fransa mətbuatı rəsmi Parisin Yeni Kaledoniyada baş verənlərə görə Rusiya və Azərbaycanı ittiham etməsini gülməli adlandıraraq qeyd edir ki, problemlər yenə də inkar edilir. Bu da vəziyyəti nəinki düzəltməyəcək, əksinə, etirazlar, Korsika və Qvianaya da yayılacaq.
Benjamin Morel vurğulayıb ki, problemlərin inkarı Fransa üçün Afrikanın itirilməsi ilə nəticələndi, növbədə "xüsusi statusu” olan "xarici ərazilərdir”.//Azertac.az
Xəbərin oxunma sayı : 712
Analiz
Xəbərlər
-
Avtobuslardakı qəza çəkiclərini kim oğurlayır? - AÇIQLAMA/VİDEO
-
Bakı-Naxçıvan üzrə aviabilet qiymətləri 70 manat oldu – Yeni tariflər
-
Avtobus və metroda gediş haqqı 50 qəpik oldu – RƏSMİ
-
“Zibil pulu” 3 dəfədən çox artırıldı – RƏSMİ
-
Qızıl kəskin ucuzlaşdı: Bazarda son vəziyyət - VİDEO
-
“Aİ-92“ markalı benzin və dizel bahalandı – Yeni qiymətlər
-
Tarif Şurası yeni qərar verdi - Bu tariflər dəyişdirildi
-
Azərbaycanda Aİ-95 markalı benzinin qiyməti ucuzlaşacaq - RƏSMİ
-
Vergi ödəyiciləri ən çox nədən şikayət edirlər? – Siyahı
-
Bakıda gecəyarısı söküntü qalmaqalı: Evindən sürüklənərək çıxarılan qadın danışdı (VİDEO)
-
Türkiyədə restoranda partlayış: 5 nəfər ölüb, 63 nəfər yaralanıb
-
“Bu, Putinə müharibəni davam etdirməyə stimul verir” - Rasmussen
-
Pensiyalarla bağlı qanuna dəyişiklik - İyulun 1-dən etibarən...
-
Yasamal rayonunda ağacların kəsilməsi faktı aşkarlanıb – Akt tərtib olunub
-
Müdafiə Nazirliyi həftəlik icmalını təqdim edib – VİDEO
-
Suriya və Türkiyə Bağdadda dialoqa başlayacaq - KİV
-
14 yaşlı Əliəsgərin köməyə ehtiyacı var - FOTO
-
“Tramp prezident seçilsə, ABŞ Ukraynaya dəstəyi dayandıracaq“ – alman siyasətçi
-
Dövlət qulluğu vəzifələri üzrə test imtahanı keçirilib
-
Göygöldə müəmmalı ölüm - İki uşaq anasının asılmış vəziyyətdə meyiti tapıldı
-
Yeni Kaledoniyada parlament seçkiləri keçirilir - Birinci turda iğtişaşlar baş verib
-
“28 May“ stansiyası önündə təmir nə zaman bitəcək? - Açıqlama
-
Süni intellektin inkişafı elektrik istehlakını kompensasiya edəcək - Bill Qeyts
-
Bank bahalı maşınlarını təcili satışa çıxardı - UCUZ QİYMƏTLƏR
-
Keşlədə hərbi sursatlar aşkar edilib - FOTO + VİDEO
-
Zəng edib insanları aldadırlar: Yeni dələduzluq növü yayılıb (VİDEO)
-
“Rusiyanın hərbi gəmiləri Bakı limanını tərk ediblər” – Müdafiə Nazirliyi
-
Qadın evindən zorla çıxarıldı - Bakıda gecə söküntüsü + VİDEO
-
Demokratların Baydeni əvəzləyəcək alternativi yoxdur - “Time“
-
Astarada namus üstündə qətl törədildi - TƏFƏRRÜATLAR
-
MİT rəhbəri Haniyə ilə danışdı - Nələr müzakirə edilib?
-
DİN və DSX əməliyyat keçirdi: 180 kq narkotik ələ keçirildi (FOTO/VİDEO)
-
Ərdoğan Şuşaya səfər edəcək - Gələn ay
-
Sabahdan Azərbaycanda yeni qadağa qüvvəyə minir - RƏSMİ
-
Donorlar Baydenin əvəzlənməsini istəyirlər - Bloomberg
-
Müğənnilərin yeni toy qiymətləri - 25 min manata oxuyan kimdir?
-
Qohum evliliyinə qoyulan qadağa hazırda nişanlı olanlara da şamil edilir? - VİDEO
-
Bakının bu ərazisindəki evlər sökülür: Yerində park salınacaq - VİDEO
-
Məhərrəm ay qabağı restoranlarda qiymət necədir? - VİDEO
-
Çimərlikdə boğulma Xəzərin ən çox bu hissəsində baş verir - VİDEO
-
AVRO-2024: İtaliya turnirlə vidalaşdı
-
FHN-nin qüvvələri Hacıqabulda su basmış ərazilərə cəlb olunub - VİDEO
-
Sənədsiz evlər düyünü çözülür? - Azərbaycanda böyük “əmlak amnistiyası” gözlənilir
-
Bu yeniləmə kompüterləri “çökdürür”: Ehtiyatlı olun
-
Üç qızı ilə yüksək nəticə göstərən müəllim: “İşi itirmək qorxusu vardı“
-
Deputatlığa namizədlərin irəli sürülməsi prosesi artıq başlayıb - MSK
-
Bakıda torpaq sahələrinin bahalaşmasının səbəbi nədir? - VİDEO
-
İsmayıllıda torpaq sürüşməsi - Kənd sakinləri köçürülür
-
Daşkəsəndə dağ uçqunu olub - Magistral yol qismən bağlanıb
-
Rusiyanın itkiləri 540 mini keçdi – Tam siyahı
-
Parlament seçkilərinə start verildi: Təqvim Planı təsdiqləndi - DETALLAR
-
Bakının mərkəzindəki eskalatorların bəxti nə vaxt açılacaq? - VİDEO
-
Nazirlikdə yeni təyinat: Ceyhun Bayramovun kürəkəninə yüksək vəzifə verildi - FOTO
-
“Əmək pensiyaları haqqında” qanuna daha bir dəyişiklik oldu - İlham Əliyev təsdiqlədi
-
Azərbaycanlı qıza görə dinini dəyişdi: Virtual dünyadan başlayan eşq (FOTOLAR)
-
“Akkuyu“ AES-in əməkdaşlarını daşıyan avtobus aşıb - Ölən və yaralananlar var
-
Marketlərdə satılan “xəstəlik”: Onlara pul xərcləməyin
-
Bölgə çimərliklərində qiymət və keyfiyyət hansı səviyyədədir? - VİDEO
-
İranda prezident seçkiləri: Məsud Pezeşkian 42.6% səslə liderlik edir
-
Məhkəmə generalları həbs etdi - Dövlət çevrilişinə görə
-
Yağış yağacaq, leysan olacaq – Sabahın havası
-
“Şirinliy“ə görə etiraz edən həkim işdən çıxarıldı - VİDEO
-
Pakistanda dəhşətli istilər - 600-ə yaxın insan istidən ölüb
-
Azərbaycanda dəhşətli hadisə: Mübahisə etdiyi şəxsləri benzinlə yandırdı
-
Yerli kərə yağının qiyməti niyə bahalaşıb? - xaricə ixrac ediriksə...
-
Bu halda telefonla danışmayın - Əhaliyə xəbərdarlıq
-
Həbsdə olan sabiq icra başçıları azadlığa çıxır?
-
Bakının bu ərazisində də evlər sökülür - VİDEO
-
Əhaliyə xəbərdarlıq - Bu gün 13:00-adək...
-
Bəzi dağlıq və dağətəyi rayonlarda leysan yağıb - FAKTİKİ HAVA
-
Sürücülərin diqqətinə: Taksilərlə bağlı ciddi problemlər olacaq (VİDEO)
-
Bu rayona güclü sel gəldi: 81 nəfər təxliyə olundu
-
AVRO-2024: Bu gün 1/8 final mərhələsinin oyunları start götürür
-
Bu gündən deputatlığa namizədlər irəli sürülə bilər
-
İranda prezident seçkiləri: Pezeşkian yenidən önə keçdi
-
“Fransanın müstəmləkə siyasəti irqi və mədəni üstünlük ideyalarına əsaslanıb“ - Mariya Zaxarova
-
Amerikaya “ağıllı prezident” başçılıq edərsə, Rusiya və Çin ABŞ-nin düşməni olmayacaq - Tramp
-
Türkiyəli məşhurların milyonluq gəlirləri - “Forbes“in siyahısı
-
“Üçüncü dünya müharibəsi riski artıb“ – “Qara dəniz üzərində ABŞ və Rusiya toqquşa bilər...”
-
Azərbaycanda ən çox nələri reklam edirlər? – Siyahı
-
Məhkəmə-Hüquq Şurasının növbəti iclası keçirilib - Nələr müzakirə edilib? (FOTO)
-
Bakıda qıza görə başından güllələnən Turalın sevgilisi danışdı - “Məni şantaj edirdi“ + VİDEO
-
Qızılın qiyməti kəskin ucuzlaşdı - Bazarda son vəziyyət + VİDEO
-
MSK seçki qrafikini elan edəcək – Seçki dövrü qanunla necə tənzimlənir?
-
Su xətlərinə necə qoşulmaq olacaq? - Yeni qaydalar
-
Məhərrəm ayı yaxınlaşır, toy etməyə tələsənlərin sayı artır - Sahibkarların fürsətə çevirdiyi dövr
-
Azərbaycan və ABŞ enerji sahəsində güclü əməkdaşlıq qurub - Samir Şərifov
-
“Qafqazda sülhün təmin olunmasına dəstək verməyə davam edəcəyik“ - Yaşar Gülər
-
Naxçıvan Ali Məclisi buraxıldı - Yeni seçkinin tarixi açıqlandı
-
Şuşada daşınmaz əmlak əldə etmək istəyənlərə ŞAD XƏBƏR
-
Azərbaycanda hamama gedənlərin sayı azalıb? – Rəsmi statsitika
-
Pirsaat çayı daşdı, Qubalıbaloğlan 1 metr su içində qaldı - VİDEO
-
Ceyhun Bayramov Blinkenin köməkçisi ilə bir arada: “Biz bölgədə sabitlikdə maraqlıyıq“
-
“Azərişıq“ sədri vətəndaşları qəbul etdi - Ağcabədidə
-
Leysan yağacaq, şimşək çaxacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
Dollar neçəyə olacaq? – Mərkəzi Bank 3 günlük rəsmi məzənnəni açıqladı
-
Birinci Qarabağ müharibəsinin şəhidi Tərtərdə dəfn olundu – Fotolar
-
Siyavuş Novruzov Türkiyə bələdiyyəsini nümunə göstərdi - “Vergi toplaya bilmir, polisə verir“
-
Tramp-Bayden debatının ABŞ seçicilərinə ciddi təsiri olmayıb - CNN
-
Polis əməliyyat keçirdi: 25 əcnəbi saxlanıldı - VİDEO
-
SOCAR 85 milyardlıq gəliri haradan və hansı məhsullardan qazanıb? – SİYAHI
-
İrandan külli miqdarda narkotiki ölkəmizə gətirən dəstə üzvləri HƏBS EDİLDİLƏR
-
Gələn ay havalar daha isti olacaq - PROQNOZ
-
Milli Məclis buraxıldı, növbədənkənar seçkilər təyin olundu- SƏRƏNCAM
-
Bu yollar 30 iyuna qədər bağlı olacaq - Xəbərdarlıq
-
Xəzərin Azərbaycana mənsub sularında aşkar olunan qaçaqmal götürülüb - VİDEO
-
“Sürət həddini aşmağa görə sizi postda saxlaya bilməzlər” - VİDEO
-
Bakıda mağaza yandırıldı - Saxlanılan var
-
İranda hakimiyyət keçidi baş verəcəkmi? - “Nezavisimaya qazeta”
-
Azərbaycanda yeni cərimələr təsdiqləndi - MƏBLƏĞLƏR
-
Zakir Fərəcovun 3 milyonluq borcu – Şöbə müdiri iş adamlarına hədə-qorxu gəlir
-
“Neftçi“dən Roman Qriqorçukun tələbi: 30 milyon, 18 yeni futbolçu, işinə qarışmamaq...
-
Milli Məclisin növbədənkənar sessiyası başa çatıb - 15 məsələ müzakirə olunub
-
Parklanma qaydalarının pozulmasına görə yeni cərimələr qəbul edildi - Bu cərimələr artırıldı
-
Aqrar təyinatlı torpaqlarda tikililərlə bağlı yeni qayda qəbul edildi - Nələr olacaq?
-
Yaxın qohum evliliyini qadağan edən layihə təsdiqləndi - DETALLAR
-
Prezident Ceyms O’Braynı qəbul edib - Nələr müzakirə olunub? (FOTO)
-
Maşın bazarında qiymətlər kəskin ucuzlaşdı - VİDEO
-
Biləsuvarın sabiq icra başçısının cəzası azaldıldı - QƏRAR
-
VI çağırış Milli Məclisin sonuncu plenar iclası başlayıb - Gündəlikdə 15 məsələ var
TOP 10
ARXİV